Naukę judo - podobnie jak naukę czegokolwiek innego - zacząć trzeba od poznania podstaw. W judo takimi podstawami są czynności na pozór banalne i proste: przykładowo poruszanie się po macie. Jednakże okazuje się, że w tych banalnych i prostych czynnościach również kryją się pewne tajemnice. I pomimo, że przykładowe poruszanie się znamy od dzieciństwa, nagle okazuje się, że trzeba się tej czynności uczyć na nowo.
    Poniżej prezentujemy opisy oraz filmy instruktażowe dotyczące podstaw w judo.

1. Historia i podstawowe zasady judo
2. Pojęcia tori i uke
3. Judogi: sposób ubierania i wiązania pasa
4. Judogi: sposób składania
5. Ukłony (Rei-ho)
6. Postawa stojąca, wersja naturalna (Shizen-tai)
7. Postawa stojąca, wersja obronna (Jigo-tai)
8. Uchwyt za judogi (Kumi-kata)
9. Osiem stron wychyleń (Happo-no-kuzushi)
10. Krok dostawny (Tsugi-ashi)
11. Krok przestawny (Ayumi-ashi)
12. Obrót ciała (Tai-sabaki)

    Historia judo została opisana szczegółowo tutaj. Jigorō Kanō, tworząc swoją sztukę walki, kierował się trzema głównymi zasadami:

• Zasada JU: ustąp, a zwyciężysz - jeśli będziemy się siłować, próbując przepchnąć się nawzajem, zwycięży silniejszy. Jeśli natomiast zamiast pchać - ustąpię, przeciwnik z powodu braku naporu z mojej strony sam się przewróci.
• Zasada SEIRYOKU ZENYO: maksimum skuteczności przy minimum wysiłku - "pchaj, kiedy ciągnie, ciągnij, kiedy pcha" - zasada ta to dobór właściwego działania w zależności od działania przeciwnika. Wynika ona z zasady ju, polega na optymalizacji naszych działań. Jeśli poprzez moje ustąpienie przeciwnik wytrącił się z równowagi, lecz nie przewrócił, to mogę przy niewielkim wysiłku stosując odpowiednią technikę doprowadzić do jego przewrócenia się. Kluczowe jest tu zastosowanie odpowiedniej techniki - przykładowo, jeśli przeciwnik przewraca się w przód, to nie będę rzucał go w tył.
• Zasada JITA KYOEI: przez czynienie dobra nawzajem do dobra wspólnego - nie musimy sami zbawiać całego świata, niech cały świat zbawi się sam. Naszym zadaniem jest bycie dobrym dla najbliższych - rodziców, rodzeństwa; na treningu dla naszego partnera i innych ćwiczących. Jeśli każdy z nas będzie dobry dla najbliższych, to wszyscy będą dobrzy dla wszystkich i w ten sposób osiągniemy dobro wspólne.

    Judo jest sztuką walki, zatem do zdecydowanej większości technik potrzebny jest partner. Ćwicząc w parze, zawsze jedna z osób wykonuje wybraną technikę, a druga z nich "przyjmuje" wykonywaną technikę. Aby uprościć sposób określania ról, w judo zostały wprowadzone pojęcia na określenie, kto jest kim w danym momencie.

• Tori - osoba wykonująca technikę (rzucający, jeśli techniką jest rzut; trzymający, jeśli techniką jest trzymanie itd.)
  
• Uke - osoba "odbierająca" technikę (dosłowne tłumaczenie słowa uke to właśnie "odbierający"), czyli partner dla tori (padający, jeśli techniką jest rzut; trzymany, jeśli techniką jest trzymanie itd.)
  

    Sposób ubierania judogi nie różni się zbytnio od sposobu ubierania tradycyjnych spodni czy rozpinanej bluzy. Należy zwrócić jedynie uwagę na sposób wiązania spodni - przypomina to bardziej ubieranie spodni dresowych niż jeansów - spodnie nie posiadają zamka błyskawicznego, a spinane są przy pomocy sznurka, który trzeba zawiązać. Bluza w ogóle nie posiada żadnego zapięcia; zapięciem bluzy jest pas. Ważne jest, aby lewa połowa bluzy nachodziła na wierzch prawej połowy - nie ma tu znaczenia, czy ubierający jest kobietą czy mężczyzną. Bluzę spinamy pasem, który powinien być tak zawiązany, aby obie jego warstwy były spięte poziomym węzłem (żadna z końcówek pasa nie może wystawać do góry).

    Każdy judoka poza umiejętnością prawidłowego ubrania judogi i zawiązania pasa powinien również wiedzieć, w jaki sposób złożyć judogi, gdy jej nie używa. Japończycy są nauczeni utrzymywania porządku i dbania o posiadane rzeczy - stąd istnieją również specjalne metody do składania ubioru.
    Metod na złożenie judogi jest wiele, przedstawiamy kilka wybranych. Metoda podstawowa dedykowana jest dla wszystkich początkujących judoków. Jeśli ktoś posiada judogi z naszytym backnumberem (etykieta z nazwiskiem (czasem również z imieniem), krajem pochodzenia oraz klubem zawodnika naszyta na tylnej części uwagi), to z pewnością zainteresuje go metoda składania judogi w taki sposób, aby cały backnumber był widoczny. Natomiast największych zapaleńców w treningu judo zainteresuje zapewne sposób nazwany "metodą Kodokan" - judogi złożone tą metodą mają widoczny górny fragment przedniej części uwagi.

    Japończycy pierwotnie nie używali gestu podania dłoni (przywitanie, pożegnanie, przeproszenie, podziękowanie), podawania dłoni nauczyli się dopiero przy kontakcie ze światem zachodnim. Gestem, jakiego używali w chwilach, w których my używamy podania dłoni, były (i są nadal, szczególnie wśród starszych osób) ukłony.
    W Japonii rozróżnia się kilka różnych ukłonów stosowanych w różnych sytuacjach. Ukłony te różnią się tak nieznacznie, że dla osób niewtajemniczonych wydają się być identyczne. Stąd w judo ukłony zostały uproszczone do dwóch rodzajów: ukłonu w pozycji stojącej, zwanego tachi-rei oraz ukłonu w pozycji siedzącej, za-rei. W tym miejscu młody adept judo musi się również nauczyć odpowiedniego sposobu siadania.

• Tachi-rei - ukłon w pozycji stojącej, w judo wykonywany najczęściej. Wykonujemy go poprzez lekkie pochylenie tułowia i głowy wprzód (nie jest to ukłon samą tylko głową).
• Za-rei - ukłon w pozycji siedzącej, w judo wykonywany zazwyczaj tylko przed i po walce w parterze. Jeśli stoimy, przed wykonaniem ukłonu należy najpierw usiąść: klękamy na lewe kolano, następnie na prawe kolano, rozluźniamy palce u nóg kładąc je płasko na macie i siadamy na własnych piętach, kładąc ręce na udach. Ukłon wykonujemy przesuwając ręce po udach aż na matę, układając je w trójkąt, po czym pochylamy tułów. Ważne jest, aby nie unieść pośladków zbytnio nad pięty. Następnie wracamy do pozycji wyjściowej - w odwrotnej kolejności.

    Judocy stosują dwie wersje postawy stojącej: naturalną i obronną. Postawa naturalna została opracowana w taki sposób, aby można było stabilnie i bez wysiłku stać na macie. Shizen-tai - tak nazywa się owa postawa - charakteryzuje się lekkim rozkrokiem i lekkim rozstawieniem stóp. Stopy powinny stać na szerokość barków, ponadto powinny być rozchylone na zewnątrz pod kątem około 45-60 stopni. Takie ustawienie zapewnia wygodę oraz stabilność postawy.
    Shizen-tai występuje w trzech odmianach: shizen-hon-tai, czyli pozycja równoległa (opisana powyżej); migi-shizen-tai, czyli pozycja wykroczna prawą nogą - różnica polega na tym, że wykonujemy niewielki krok prawą nogą wprzód; hidari-shizen-tai, czyli pozycja wykroczna lewą nogą - analogicznie do odmiany prawej.

    Postawa obronna ułatwia zablokowanie przeciwnikowi wykonanie rzutu. Judocy wykorzystują ją głównie podczas walk, w sytuacjach zagrożenia (wejście przez przeciwnika do wykonania rzutu). Jigo-tai - tak nazywa się owa postawa - charakteryzuje się szerokim rozkrokiem i nisko umieszczonym środkiem ciężkości. Ręce powinny być wyciągnięte ku przeciwnikowi, palce wyprostowane - gdy staramy się chwycić judogi przeciwnika - lub zwinięte w pięść - gdy wywalczymy już uchwyt.
    Jigo-tai występuje w trzech odmianach: pozycja równoległa (opisana powyżej); migi-jigo-tai, czyli pozycja wykroczna prawą nogą - różnica polega na tym, że wykonujemy krok prawą nogą wprzód; hidari-jigo-tai, czyli pozycja wykroczna lewą nogą - analogicznie do odmiany prawej.

    Większość rzutów w judo wymaga odpowiedniego uchwytu za judogi partnera. Uchwyt ten - zwany po japońsku Kumi-kata - również jest odpowiednio określony. Występują dwie wersje uchwytu: prawa i lewa. W przypadku wersji na stronę prawą chwytamy prawą ręką za kołnierz lewej części judogi partnera, a następnie lewą ręką chwytamy od spodu za prawy rękaw ubioru partnera. W przypadku wersji lewej postępujemy analogicznie, zamieniając strony.
    Sposób uchwytu - zarówno za kołnierz jak i za rękaw - polega na owinięciu palców za materiał i dociśnięciu go do wewnętrznej części dłoni, kciuk natomiast dociska materiał od góry.
    Istnieje również nieprawidłowa wersja uchwytu - tzw. jednostronna kumi-kata. Polega ona na uchwycie obiema rękami tej samej strony judogi partnera. Jednostronną kumi-kata można podczas walki stosować jedynie przez pięć sekund, chyba że stale będziemy wykonywać co najmniej wejścia do rzutów.

    Pierwszą fazą każdego rzutu w judo jest wychylenie. Wychylenie to wytrącenie partnera z równowagi, dzięki czemu jest on łatwiejszy do rzucenia, a co za tym idzie, potrzebujemy zdecydowanie mniej siły, aby wykonać rzut. Prawidłowo wychylony uke zdaje się ważyć mniej, niż wskazywałaby na to jego masa ciała, gdyż wytrącony z równowagi partner nie stoi stabilnie na macie.
    Wychylić partnera możemy w ośmiu kierunkach. Istnieją cztery kierunki podstawowe: wprzód, do tyłu, w prawo i w lewo; oraz cztery kierunki po przekątnych: w prawo wprzód, w prawo do tyłu, w lewo wprzód i w lewo do tyłu. Należy pamiętać, że wychylamy partnera, a więc kierunki są określane z jego perspektywy.

    Wydawać by się mogło, że chodzenie jest dla człowieka tak naturalną czynnością, że raz nauczone w okresie niemowlęcym, nigdy już nie będzie musiało być zmieniane. Tymczasem judocy po macie przemieszczają się w inny sposób - a nawet na dwa sposoby. Oba te sposoby łączy jeden element - stopy stale mają kontakt z matą, nie unosimy ich, a przesuwamy po macie.
    Tsugi-ashi jest pierwszym z tych sposobów. Polega on na takim przemieszczaniu się, by jedna noga zawsze była z przodu (patrząc w kierunku ruchu) a druga z tyłu (ewentualnie mogą być równolegle, ale nigdy nie mogą się zamienić). Po polsku nazywamy ten ruch krokiem dostawnym; z tym, że polskie nazewnictwo kojarzy nam się głównie z ruchem w bok, a tymczasem tsugi-ashi może być stosowane we wszystkich kierunkach (przód, tył, lewo, prawo).

    Ayumi-ashi jest sposobem przemieszczania się po macie najbardziej zbliżonym do naturalnego sposobu chodzenia. Nikt przecież nie używa kroku dostawnego, gdy na co dzień chodzi; naturalnym dla nas krokiem jest krok przestawny - czyli taki, w którym z przodu znajduje się na przemian każda z nóg (raz lewa, raz prawa). W judo taki krok też jest częściej używany, aczkolwiek z zastrzeżeniem zachowania stałego kontaktu matą - czyli nie unosimy stóp podczas chodzenia, a przesuwamy po macie.
    O ile w życiu teoretycznie można używając kroku przestawnego przemieszczać się we wszystkich czterech kierunkach (wprzód, do tyłu i na boki - wtedy często nazywamy taki krok "przeplatanką"), o tyle w judo kroku ayumi-ashi używamy tylko do przemieszczania się wprzód i do tyłu. Przemieszczenie się w bok wymagałoby skrzyżowania nóg, co w judo jest błędem, a podczas walki jest nawet niebezpieczne. Judoka ze skrzyżowanymi nogami jest bardzo podatny na wykonanie rzutu, co podczas walki kończy się przegraną.

    Rzuty w judo można wykonywać w różnych kierunkach. Wiele rzutów wykonuje się do przodu (z perspektywy ukego), a w tym przypadku w celu wykonania większości z nich wymagany jest obrót ciała. Tai-sabaki - bo tak nazywa się w języku japońskim obrót ciała (dosłowne tłumaczenie to "ruch ciała") - można wykonać w czterech różnych wersjach: do przodu w prawo, do przodu w lewo, do tyłu w prawo i do tyłu w lewo. Poza tym istnieją pewne zasady prawidłowego tai-sabaki.
    Bardzo ważne jest, aby wykonując tai-sabaki, ustawić nasze stopy pomiędzy stopami ukego. Rozkrok szerszy niż postawa partnera jest błędem. Ponadto podczas wykonywania obrotu ciała należy również nieco obniżyć pozycję - ułatwi to późniejsze wykonanie rzutu. Znajdziemy również pewien paradoks: wykonując rzut na stronę prawą obracamy się w lewo i na odwrót.